የጋራ አክሲዮን ማኅበር በራሱ ሊነሳ አይችልም ፤ እሱን ለማቋቋም ብዙ ሰዎችን ይፈልጋል ፡፡ እያንዳንዳቸው የተፈቀደ ካፒታል ተብሎ ለሚጠራው የጋራ ካፒታል ገንዘብ ማዋጣት አለባቸው ፡፡ በአንድ የጋራ ኩባንያ ምርት ወይም ልማት ውስጥ የድርሻቸውን በማበርከት በጋራ የተፈጠረውን ድርጅት የማስተዳደር መብትን ያገኛሉ ፡፡
የጋራ አክሲዮን ማኅበር ምንድነው እና እንዴት ይመሰረታል?
አንድ ኩባንያ የ “የጋራ-ክምችት” ሁኔታን ለመቀበል ሶስት ዋና ዋና ባህሪዎች መኖር አለባቸው-አጠቃላይ (የተፈቀደ) ካፒታል መኖር ፣ በኩባንያው ውስጥ ያሉ ተሳታፊዎች የንብረት ተጠያቂነት ፣ በእነሱ መጠን የሚወሰን መዋጮ ፣ የተፈቀደው ካፒታል በተፈጠረው ኩባንያ ተሳታፊዎች በተያዙ አክሲዮኖች መከፋፈል ፡፡ ባለአክሲዮኖች እንደዚህ የመሰሉት መብቶችና መዋጮዎች መኖራቸው የተረጋገጠው ኢንቬስትሜንት ባደረጉት ገንዘብ በምላሹ የሚያገኙት አክሲዮን (ዋስትናዎች) በመኖራቸው ነው ፡፡ በመሠረቱ አንድ አክሲዮን ማኅበር በአክሲዮኖቹ ባለቤቶች የሚተዳደር ኢኮኖሚያዊ ወይም የንግድ ድርጅት ነው ፡፡
የዚህ ህጋዊ የንግድ እንቅስቃሴ ጥቅሞች ምንድናቸው?
በተፈቀደው ካፒታል ላይ ገደቦች የሉም ፡፡ ይህ ማለት ማንኛውም ሰው የራሱን አስተዋጽኦ በማድረግ የጋራ አክሲዮን ማህበርን መቀላቀል ይችላል ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ የተሣታፊዎች ቁጥር ያለማቋረጥ ሊያድግ ይችላል ፣ ተቀማጭ ገንዘብ ከተቀበለ ያኔ ድርጅቱ ይዳብራል ፣ በየጊዜው ከምርት የሚገኘውን ገቢ ይጨምራል ፡፡
ባለአክሲዮኖች በምርት ላይ ምን ያህል ኢንቬስት ማድረግ እንደሚፈልጉ ይወስናሉ ፡፡ በተፈቀደው ካፒታል ውስጥ ኢንቬስት በማድረግ ተሳታፊዎች ከፍተኛ ትርፍ (ትርፍ) ሊያገኙ ይችላሉ ፣ ነገር ግን ኩባንያው ከከሰረ ኢንቨስትመንታቸውን ሊያጡ ይችላሉ ፡፡ ግን በዚህ ሁኔታ ውስጥ እንኳን ለድርጅቱ ተግባራት ተጠያቂዎች ስላልሆኑ ከኢንቬስትሜታቸው የበለጠ አያጡም ፡፡
ጥቅሙ አክሲዮንዎን ለሌሎች ተሳታፊዎች በመሸጥ ኩባንያውን በማንኛውም ጊዜ የመተው ችሎታ ነው ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ የድርጅቱ ተግባራት አይቆሙም ፡፡
በጋራ-አክሲዮን ማህበር ውስጥ ማስተዳደር የሚከናወነው በቡድን በተዋሃዱ የባለሙያ ሥራ አስኪያጆች ብቻ ነው ፡፡ አንድ ባለአክሲዮን ራሱን ችሎ የራሱን አክሲዮኖች እንደገና በመሸጥ ከሌሎች ባለአደራዎች ሊገዛቸው ይችላል ፡፡ ህብረተሰቡን ለመቀላቀል አነስተኛ መጠን ይጠይቃል። አንድ ሰው ከሌለው ግን የአክሲዮን ባለቤት ለመሆን ከፈለገ አንድ የአክሲዮን ኩባንያ የብድር ገንዘብ እንዲያገኝ ሊረዳው እና እንደ አበዳሪ ሆኖ ሊያገለግል ይችላል ፡፡
የአንድ የጋራ አክሲዮን ማህበር ጉዳቶች
የህብረተሰብ ግልፅነት - ይህ ማለት ድርጅቱ ዓመታዊ ሪፖርቶችን በመፍጠር ስለ ትርፍ እና ኪሳራ ሪፖርት ማድረግ አለበት ማለት ነው ፡፡ በባለቤቶች መካከል ስለ አክሲዮኖች መልሶ ማሰራጨት ያሳውቁ ፡፡ ይህ ሁሉ የጋራ አክሲዮን ማኅበሩን በጣም ተጋላጭ ያደርገዋል ፡፡ የድርጅቱን ፋይናንስ ስርጭት በተመለከተ በአስተዳዳሪዎች መካከል አለመግባባቶች ሊነሱ ይችላሉ ፣ ይህም ብዙውን ጊዜ ወደ ድርጅቱ መበታተን ያስከትላል ፡፡
የአክስዮን ሽያጭ እንደገና ለመቆጣጠር የማይቻል ነው ፡፡ ይህ በኅብረተሰብ ላይ የቁጥጥር ለውጥ ወደመኖሩ ሊያመራ ይችላል ፡፡
የጋራ አክሲዮን ማኅበሩ ሁለት ጊዜ ግብር ይከፍላል ፡፡ የሚከፈለው በመጀመሪያ በኩባንያው በአጠቃላይ ሲሆን ከዚያ በኋላ በእያንዳንዱ ባለአክሲዮን የሚከፈለው ከኢንቬስትሮቻቸው ትርፍ ሲያገኙ ነው ፡፡
የአንድ የአክሲዮን ኩባንያ ተግባራት በክፍለ-ግዛቱ ቁጥጥር ይደረግባቸዋል ፣ ይህ ማለት ኩባንያው ሥራ ከመጀመሩ በፊት የስቴት ምዝገባ ማካሄድ አለበት ማለት ነው ፡፡ ከዚያ በኋላ ህብረተሰቡ ለጡረታ ፈንድ ፣ ለግብር እና ለመሳሰሉት ሁሉንም አስፈላጊ መዋጮዎች መክፈል አለበት ፡፡ ለመንግስት ኤጀንሲዎች በየሩብ ዓመቱ የሚቀርቡ ሪፖርቶችም የህብረተሰቡ ሃላፊነት ናቸው ፡፡
ግን ሁሉም ችግሮች እና ጉዳቶች ቢኖሩም ፣ አንድ አክሲዮን ማኅበር በጣም ትርፋማ እና ሁለገብ የንግድ እንቅስቃሴ ዓይነት ነው ፡፡
